بر اساس آنچه در دو سال و دو ماه سلطه طالبان بر افغانستان گذشت، تصویر آینده این کشور و مردمی که در چنگ یکی خشن‌ترین گروه‌های اسلام‌گرا گیر افتاده‌اند، تیره‌‌وتار به نظر می‌رسد. طالبان پس از ۲۰ سال جنگ، در اوت ۲۰۲۱، ساختار و امکانات یک دولت تجهیزشده از سوی آمریکا را تصاحب کردند و از یک گروه شورشی به یک ساختار شبه‌دولتی که از لحاظ نظامی تهدیدی بالقوه برای کشورهای همسایه محاسبه می‌شوند، ارتقا یافتند.
طالبان در دو سال گذشته از جنبه نظامی به توانایی‌ها و امکاناتی دست یافتند که دولت جمهوری آنها را طی ۲۰ سال و با صرف هزینه هنگفت ایجاد کرده بود. طالبان اکنون ارتشی ۱۵۰ هزار نفری با ده‌ها فروند هلی‌کوپتر، هواپیما، تانک‌های زرهی آمریکایی و روسی، میلیون‌ها گلوله و تسلیحات پیشرفته بهجامانده از نیروهای آمریکایی و دولت پیشین افغانستان را در اختیار دارند. البته رقم دقیق بودجه دولتی رژیم طالبان هنوز منتشر نشده است اما به نظر می‌رسد نهادهای نظامی طالبان پرهزینه‌ترین نهادها در ساختار رژیم این گروه‌اند.
در بدنه وزارتخانه‌های دفاع، داخله (کشور) و استخبارات (اطلاعات) طالبان، واحدهای ویژه، نیروی هوایی و گردان‌های انتحاری فعال‌اند که در دو سال گذشته با استفاده از منابع گسترده مالی که در اختیار طالبان است، تقویت شده‌اند. طالبان همچنین صدها دستگاه خودرو، تانک و ادوات نظامی تخریب‌شده در جریان جنگ را تعمیر و با حمایت روسیه، هلی‌کوپترهای روسی بهجامانده از دولت‌های پیشین افغانستان را عملیاتی کرده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
قدرت نظامی روزافزون طالبان و تمرکز این گروه بر سلطه از طریق خشونت و ترویج ترس در میان مردم امیدواری به شکل‌گیری مقاومت گسترده مسلحانه در این کشور را دست‌کم در کوتاه‌مدت، کم‌رنگ کرده است. طالبان با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله گروگان‌گیری شهروندان غربی در دو سال گذشته مقام‌های بریتانیایی و آمریکایی را وادار کردند چندین بار در بیانیه‌هایشان بر حمایت نکردن این کشورها از مقاومت مسلحانه در افغانستان تاکید کنند.
طالبان با سرکوب شدید، استفاده از خشونت بی‌رویه، نظامی کردن وضعیت و کنترل مردم از طریق قتل و کشتار سازمان‌یافته عملا امکان شکل‌گیری هرگونه تشکل و تجمع سیاسی و نظامی در داخل افغانستان را از مخالفانشان سلب کرده‌اند. فعلا همه احزاب و تشکل‌های مخالف طالبان در خارج از این کشور فعالیت می‌کنند و حتی یک روستای افغانستان هم در اختیار مخالفان طالبان نیست.
کشتار اسرای جبهه مقاومت ملی در پنجشیر و اندراب، قتل، زندانی کردن و ترور افراد متهم به همکاری با جبهه‌های مقاومت و آزادی و همچنین استقرار هزاران نظامی در مناطق تحت نفوذ جبهه مقاومت ملی باعث شد تا فرصت و توانایی قدرت‌گیری جبهه‌های ضد طالبان از جمله جبهه مقاومت ملی با چالش جدی مواجه شود.
جبهه مقاومت ملی در سال ۲۰۲۳ هیچ‌گونه درگیری نظامی در پنجشیر و اندراب با طالبان نداشت. در حالی که در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ بیشترین درگیری‌ها میان طالبان و جبهه مقاومت ملی در همین دو منطقه رخ دادند. در جریان درگیری‌ها میان جبهه مقاومت ملی و طالبان تا پایان ۲۰۲۲، دست‌کم ۵۰۰ تن از سربازان این جبهه کشته شدند. هرچند به طالبان نیز تلفات سنگینی وارد شد، به دلیل اعزام گسترده نیرو به پنجشیر و اندراب و همچنین جذب نیروی بیشتر به بدنه نهادهای امنیتی طالبان، کشته شدن افراد این گروه در پنجشیر و اندراب تاثیر چندانی بر توانایی نظامی آن نداشت.
نیروهای جبهه مقاومت ملی افغانستان، در سال ۲۰۲۱ در پنجشیر-AFP
در کنار جبهه مقاومت ملی، جبهه آزادی افغانستان نیز در اندراب و دیگر مناطق افغانستان با طالبان درگیر شد اما طالبان اوایل امسال یک هسته نظامی آن را بازداشت کردند و یک هسته دیگر آن هم در نبرد سالنگ با طالبان از بین رفت.
جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود و جبهه آزادی افغانستان به رهبری ژنرال یاسین ضیاء در پایان سال ۲۰۲۲ توانایی حمله تهاجمی و حفظ سنگر نظامی در مقابل طالبان را از دست دادند و به جنگ چریکی روی آوردند.
جبهه آزادی در یک سال گذشته حملات بیشتری به مواضع طالبان در شهرهای مختلف افغانستان داشته و ویدیو بیشتر این حملات را هم منتشر کرده است اما جبهه مقاومت ملی در یک سال گذشته هیچ عکس و ویدیویی از جریان حمله به طالبان به اشتراک نگذاشته است.
بر اساس اطلاعیه‌های جبهه آزادی از حمله به طالبان، اقدام‌های این جبهه عبارت‌اند از حمله راکتی، مین‌گذاری، حمله گروهی به مواضع نظامی و پرتاب بمب دستی به قرارگاه‌ها و خودروهای نظامی طالبان. جبهه مقاومت ملی هم بیشتر از حمله راکتی و یک مورد مین‌گذاری در مسیر خودروهای نظامی طالبان خبر داده است. کشته شدن هیچ یک از فرماندهان کلیدی طالبان در حملات جبهه آزادی و مقاومت در یک سال گذشته تایید نشده است.
این جبهه‌های نظامی ضد طالبان در دو سال گذشته نتوانستند با هم به تفاهمی برسند که به همکاری نزدیک میان نیروهای آنان در میدان نبرد علیه طالبان منجر شود. احزاب سیاسی مخالف طالبان که در تبعیدند هم بر سر ایجاد یک محور سیاسی واحد به توافق نرسیدند. شورای عالی مقاومت برای نجات افغانستان که احمد مسعود نیز عضو آن است، در دو سال گذشته به جز انتشار اعلامیه‌های سیاسی هیچ فعالیتی نداشته است. رهبران این شورا که در امارات متحده عربی، ایران، ترکیه و دیگر کشورها زندگی می‌کنند، با محدودیت‌هایی مواجه‌اند و حتی نمی‌توانند علنا و به‌صراحت علیه طالبان حرف بزنند.
حمایت و همراهی دولت‌های منطقه از جمله چین، ترکیه، روسیه، ایران و بیشتر دولت‌های آسیای مرکزی از طالبان باعث شده است تا عرصه بر مخالفان طالبان تنگ‌تر شود. با این حال، سلطه طالبان بر افغانستان و استحکام قدرت نظامی این گروه ترس از یک دولت متخاصم و پرورش‌دهنده تروریسم بومی در افغانستان را هم تشدید کرده است. این نگرانی در میان کشورهای منطقه از جمله در واکنش‌های مقام‌های روسیه، ایران، هند و دولت‌های آسیای مرکزی برجسته است.
هرچند هنوز هیچ دولتی از مقاومت مسلحانه در افغانستان حمایت نکرده و این مسئله باعث تقویت سلطه طالبان و تضعیف جبهه‌های نظامی ضد این گروه شده است، باور غالب در مورد آینده افغانستان این است که در نبود یک دولت فراگیر و مشروع، صلح و ثبات در این کشور شکل نمی‌گیرد و در نتیجه سرکوب و سلطه خشونت‌بار طالبان، گسترش مقاومت مسلحانه در برابر این گروه اجتناب‌ناپذیر است.
از سوی دیگر، طالبان به‌تازگی صدها مدرسه جهادی در سراسر افغانستان تاسیس شده کرده‌اند که در خارج از این کشور و در گفت‌وگوهای امنیتی کشورهای منطقه از آنها به عنوان تهدید یاد شده است. حضور تروریست‌های خارجی در افغانستان، پایبند نبودن طالبان به تعهدات افغانستان در نظام بین‌الملل و نزدیکی فکری این گروه با سازمان‌های تروریستی بین‌المللی کشورهای همسایه، منطقه و جهان را در معرض تهدید‌های فزاینده‌ای قرار داده است.
